Đang xem 21
|
|
|
|
Tác giả
|
: Lê Văn Dũ
|
|
Tên tài liệu
|
: Khoa học đất cơ bản
|
|
Số trang
|
: 13
|
|
Ngày in
|
: 17-Aug-09
|
|
Dung lượng
|
: 179712
|
|
Tài liệu được lưu lần cuối
|
: 15-Sep-09
|
|
Hiệu chỉnh bởi
|
: PT
|
§ Tên môn học: Khoa học đất cơ bản
§ Mã môn học: 204304
§ Bộ môn quản lý: Nông Hóa Thổ Nhưỡng
§ Nhóm môn học: chuyên ngành
§ Tính chất môn học: bắt buộc
§ Bố trí giảng dạy: năm thứ nhất, học kỳ: 2
§ Số tiết giảng dạy: Tổng số: 60. Lý thuyết: 45. Thực hành: 15
§ Tổng số chương: 7
§ Số bài trong tuần: 1
§ Mô tả tóm tắt môn học:
Các định nghĩa/khái niệm về khoa học đất, vai trò của đất trong hệ sinh thái, trong sản xuất nông nghiệp, thành phần cấu tạo của đất. Đá, khóang và các yếu tố hình thành đất. Nguyên tắc, phương pháp phân lọai và sử dụng đất.Các tiến trình hình thành và phát triển đất (tiến trình phong hóa). Phẩu diện đất và các tiến trình hình thành các tầng phát sinh. Các tính chất vật lý, hóa học, sinh học cơ bản của đất. Tính chất, trạng thái của nước trong đất. Chất lượng đất: nguyên nhân làm suy thóai chất lượng đất và các biện pháp cải thiện chất lượng đất.
Nhận biết các vai trò chính của đất trong hệ sinh thái và sản xuất nông nghiệp, các yếu tố và tiến trình hình thành đất, ảnh hưởng của các yếu tố và tiến trình hình thành đến tính chất đất. Nhận biết phương pháp phân lọai đất làm cơ sở cho sử dụng đất. Hiểu và xác định các tính chất vật lý, hóa học và sinh học đất, các biện pháp cải thiện các tính chất trên trong quản lý và sản xuất cây trồng.
Ứng dụng các kỹ thuật thích hợp trong sử dụng đất và sản xuất cây trồng bền vững.
§ Kiến thức:
- Nhận biết các qui luật hình thành và phát triển của đất, các tính chất vật lý, hóa học và sinh học cơ bản của đất.
- Hiểu biết: mô tả, giải thích các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hình thành đất và mối tương quan của tiến trình hình thành đất đến các tính chất đất. Đặc điểm hóa các tính chất chính của đất ảnh hưởng đến khả năng sản xuất cây trồng.
- Ứng dụng: phân tích và kiểm sóat các tính chất của đất, thiết lập các biện pháp kỹ thuật nhằm cải thiện các tính chất đất, nâng cao khả năng sản xuất cây trồng.
- Tổng hợp: đề xuất kế họach sử dụng đất cho sản xuất cây trồng và đánh giá hiệu quả.
Nông học đại cương
|
Chương
mục
|
Số tiết
(LT+TH)
|
Số
bài
|
Các mục tiêu cụ thề
|
Phương pháp giảng dạy
|
Tương quan trong môn học
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
|
1
|
3 + 1
|
2
|
Giới thiệu môn học, các khái niệm về đất, nhận biết các vai trò của đất
|
Giảng, thảo luận, thực hành, bài tập
|
Các thành phần và tính chất tổng quát của đất sẽ học trong các chương sau
|
|
2
|
6 + 2
|
2
|
5 yếu tố và 4 tiến trình hình thành đất đến tính chất đất. Các lọai đá, khóang và các quá trình phong hóa
|
Giảng, thảo luận, thực hành, bài tập, kiểm tra.
|
Phân lọai đất, các tính chất của đất
|
|
3
|
6 + 2
|
2
|
Cơ sở phân lọai đất, các đặc điểm nổi bật của môi trường đất dựa trên tên trong phân lọai đất, các tính chất đất ảnh hưởng đến sử dụng đất. Các lọai đất: tính chất và sử dụng
|
Giảng, thảo luận, thực hành, bài tập, kiểm tra.
|
Các tính chất của đất và môi trường đất
|
|
4
|
10 + 4
|
4
|
Các tính chất vật lý đất ảnh hưởng đến sử dụng đất, sản xuất cây trồng
|
Giảng, thảo luận, thực hành, bài tập, kiểm tra.
|
Nước trong đất và các tính chất hóa họa, sinh học của đất
|
|
5
|
6 + 2
|
2
|
Tính chất cơ bản của nước trong đất, phương pháp xác định và kiểm sóat khả năng hữu dụng của nước và sự di chuyển của nước trong đất
|
Giảng, thảo luận, thực hành, bài tập, kiểm tra.
|
Các tính chất vật lý, hóa học, sinh học đất
|
|
6
|
10 + 3
|
3
|
Tính chất, vai trò của keo đất, pH, các chất dinh dưỡng trong đất
|
Giảng, thảo luận, thực hành, bài tập, kiểm tra.
|
Các tính chất khác của đất
|
|
7
|
4 + 1
|
2
|
Sinh vật đất, chất hữu cơ trong đất: vai trò, sự hình thành, ảnh hưởng đến chất lượng đất
|
Giảng, thảo luận, thực hành, bài tập, kiểm tra.
|
Các tính chất khác của đất, sử dụng và cải thiện đất
|
Chương 1: Giới thiệu môn học
|
Tên chương 1: Giới thiệu môn học
Tên bài học 1: Giới thiệu tổng quát về Khoa học đất.
|
|
|
Họat động
|
3 tiết giảng, thảo luận.
|
|
Nội dung
|
Giới thiệu tổng quát về khoa học đất.
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu về qui chế, đề cương môn học.
|
|
Sau khi học
|
Chia nhóm.
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Trình bày, thảo luận/máy chiếu
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Chia nhóm, mỗi nhóm 4-5 sinh viên
|
|
Tên bài học 2: Các định nghĩa, thành phần và vai trò của đất
|
|
|
Họat động
|
3 tiết giảng, thảo luận, thực hành.
|
|
Nội dung
|
Giới thiệu mục đích, yêu cầu môn học. Các định nghĩa về khoa học đất: phẩu diện đất, tầng phát sinh, thành phần cấu tạo của đất, vai trò của đất trong hệ sinh thái, chất lượng đất. Quan sát và mô tả phẩu diện đất.
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập chương 1, bài 2, The nature and properties of soil, chapter 1.
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận nhóm: nêu các điểm khác nhau về tỉ lệ giữa các thành phần cấu tạo và số lượng, độ dày của các tầng phát sinh trên 2 lọai đất: đất ruộng lúa nước và đất cây trồng cạn.
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Trình bày, thảo luận/máy chiếu.
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Thảo luận theo nhóm
|
Chương 2: Sự hình thành đất
|
Tên chương 2: Sự hình thành đất
Tên bài học 1: Các yếu tố hình thành đất
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng, thảo luận, thực hành.
|
|
|
Nội dung
|
Liệt kê, ý nghĩa của 5 yếu tố hình thành đất và các quá trình phong hóa.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 2, bài 2.
|
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận nhóm: trên cơ sở các yếu tố hình thành đất và các tiến trình phong hóa, giải thích sự khác nhau về hình thái phẩu diện đất, các tính chất đất giữa các lọai đất: lúa nước, đất đỏ basalt, đất cát, đất phèn.
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, thảo luận, máy chiếu.
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Thảo luận, làm bài tập
|
|
|
Tên bài học 2: Các tiến trình hình thành đất
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng, thảo luận.
|
|
|
Nội dung
|
Các tiến trình trong phát sinh học đất.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 2, bài 2.
|
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận nhóm: giải thích cơ chế hình thành các tầng phát sinh của đất: tầng O,A, E, B, C, R
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, thảo luận, máy chiếu
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Thảo luận và làm bài tập theo nhóm
|
|
|
Tên chương 3: Phân lọai đất
Tên bài học 1: Khái niệm, cơ sở và phương pháp phân lọai đất
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng, thảo luận, thực hành.
|
|
|
Nội dung
|
Khái niệm về hệ thống phân lọai đất. Cở sở phân lọai đất. Các cấp độ và tiêu chuẩn trong phân lọai đất.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 3, bài 1 và Keys to soil taxonomy, chapter 1.
|
|
|
Sau khi học
|
Bài tập: xác định các tầng chẩn đóan và phân lọai đất
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, hướng dẫn , máy chiếu
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
làm bài tập theo nhóm
|
|
|
Tên bài học 2: Các lọai đất: tính chất, sử dụng
|
||
|
Họat động
|
6 tiết giảng, thảo luận, thực hành.
|
|
|
Nội dung
|
Phân loại đất theo hệ thống phân lọai USDA. Tính chất và sử dụng các lọai đất (nhấn mạnh các lọai đất có vấn đề). Bài tập: mô tả đặc điểm hình thái phẩu diện, hiện trạng sử dụng của 2 lọai đất khác nhau.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 3; đất Việt nam.
|
|
|
Sau khi học
|
Bài tập: nêu các điểm tương đương của các lọai đất theo hệ thống phân lọai của Việt Nam, USDA, FAO/UNESCO.
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, thảo luận, máy chiếu.
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
làm bài tập theo nhóm
|
|
|
Tên chương 4: Các tính chất vật lý của đất
Tên bài học 1: Màu sắc, sa cấu của đất
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng, thảo luận, thực hành.
|
|
|
Nội dung
|
Màu sắc, sa cấu đất: tính chất, ý nghĩa và phương pháp xác định màu sắc và sa cấu đất.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 4.
|
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận nhóm: tại sao đất ngập nước và đất khô hạn có màu sắc khác nhau? Các lọai đất có sa cấu cát, thị và sét thường phân bố trên các vùng nào ở Việt Nam.
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, thảo luận, máy chiếu.
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Thảo luận theo nhóm
|
|
|
|
||
|
Bài học 2: Cấu trúc, tỉ trọng, dung trong, độ rỗng và các tính chất cơ lý của đất
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng, thảo luận, thực hành.
|
|
|
Nội dung
|
Định nghĩa, phân lọai, ý nghĩa cấu trúc đất. Định nghĩa, tính chất và ý nghĩa của tỉ trọng, dung trọng, độ rỗng đất. Quản lý cấu trúc đất. Các tính chất cơ lý khác của đất: độ dính, độ dẽo, lực cản, độ nén chặt, trương nở.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 4
|
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận nhóm: sự khác nhau về cấu trúc, dung trọng của đất canh tác lúa nước và đất cây trồng cạn. Nhưng tính chất vật lý khác biêt giữa Đất sét, đất cát, và đất thịt.
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, thảo luận, máy chiếu
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Thảo luận, làm bài tập theo nhóm
|
|
|
Tên chương 5: Nước trong đất
Tên bài học 1: Các tính chất và trạng thái của nước trong đất
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng, thảo luận, thực hành.
|
|
|
Nội dung
|
Cấu trúc và tính chất của nước. Các khái niệm về năng lượng của nước. Độ ẩm và lực giữ nước của đất. Mô tả và ý nghĩa các lọai độ ẩm của đất.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 5.
|
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận, bài tập: sự khác nhau về độ ẩm hữu dụng giữa các lọai đất có sa cấu và cấu trúc khác nhau. Tính tóan lượng nước tưới/tiêu trên 1 số lọai đất cụ thể.
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, thảo luận, máy chiếu.
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
làm bài tập theo nhóm
|
|
|
Bài học 2: Độ thóang khí và nhiệt độ đất
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng, thảo luận.
|
|
|
Nội dung
|
Độ thóang khí của đất, các phương pháp xác định, các yếu tố ảnh hưởng và quản lý. Đất ngập nước. Nhiệt độ đất.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 5.
|
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận: Sự khác biệt về tính chất hóa học của đất ngập nước và đất không ngập nước.
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng/ máy chiếu.
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Giảng, thảo luận
|
|
|
Tên chương 6: Các tính chất hóa học của đất
Bài học 1: Bản chất và ý nghĩa của keo đất
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng, thảo luận, thực hành.
|
|
|
Nội dung
|
Các tính chất tổng quát của keo đất, các lọai keo đất, cấu trúc keo đất. Phát sinh học keo đất. Điện tích trên keo đất, sự hấp phụ và trao đổi ion trên keo đất: tính chất, ý nghĩa.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 6.
|
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận: Tại sao sét kaolinite (đất trại) ít dính hơn sét illite/montmorillonite (đất phèn)?
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, thảo luận, máy chiếu
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
làm bài tập theo nhóm
|
|
|
Bài học 2: Trao đổi ion
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng, thảo luận, thực hành.
|
|
|
Nội dung
|
Trao đổi ion và các tính chất của đất liên quan đến trao đổi ion. Trao đổi cation, độ bảo hòa base, độ chua trao đổi, độ bảo hòa các cation.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 6.
|
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận: tại sao khả năng trao đổi cation của đất xám bạc màu thấp hơn đất đỏ basalt? Tại sao cùng lọai đất xám, nhưng đất lúa nước thường có CEC cao hơn đất trên xám trên đồi cao?
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, thảo luận, máy chiếu
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Thảo luận và làm bài tập theo nhóm
|
|
|
Bài học 3: Phản ứng (pH) đất
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng và thào luận, thực hành.
|
|
|
Nội dung
|
pH: định nghĩa, tính chất. Đất chua, đất kiềm, đất mặn.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 6.
|
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận: tại sao đất phèn có pH rất thấp. Đất kiềm có pH cao?
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, thảo luận, máy chiếu
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Thảo luận và làm bài tập theo nhóm
|
|
|
Tên chương 7: Các tính chất sinh học của đất
Bài học 1: Sinh thái học và các chức năng của sinh vật đất
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng và thảo luận.
|
|
|
Nội dung
|
Các nhóm sinh vật đất, vai trò và phương pháp xác định sinh vật đất.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 7.
|
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận: Tại sao đất vườn “tốt” hơn, có nhiều giun đất hơn là đất trơ trọc?
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, thảo luận, máy chiếu
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Thảo luận theo nhóm
|
|
|
Bài học 2: Chất hữu cơ trong đất
|
||
|
Họat động
|
4 tiết giảng, thảo luận, thực hành.
|
|
|
Nội dung
|
Thành phần chất hữu cơ, hợp chất mùn: sự hình thành, vai trò, ý nghĩa của chất hữu cơ đối với các tính chất của đất.
|
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu học tập, chương 7
|
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận: tại sao rơm rạ, dư thừa thực vật, phân chuồng người ta thường phải ủ cho hoai mục trước khi bón cho cây trồng?
|
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
Giảng, thảo luận, máy chiếu
|
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Thảo luận và làm bài tập theo nhóm
|
|
Phần thực hành trong phòng, ngòai đồng:
1. Mô tả phẩu diện đất, định danh tầng chẩn đóan, phân lọai đất.
2. Nhận diện, mô tả các lọai khóang, đá chính.
3. Xác định màu sắc, sa cấu, dung trọng, nhận diện cấu trúc đất, độ bền của cấu trúc.
4. Xác định CEC đất
5. Xác định độ ẩm, pH, EC đất
6. Xác định chất hữu cơ trong đất.
- Kiểm tra nhóm: 20%
- Tham dự thực hành, bài tập (nhóm): 20%
- Kiểm tra cuối môn học: 60%
-Kinh nghiệm: đã qua tập sự và giảng thử đạt yêu cầu chuyên môn
-Chuyên môn: tốt nghiệp đại học chuyên ngành khoa học đất/nông học.
Brady N.C. and Weil R.R., The nature and properties of soil. 5th Edition.
Prentice Hall, Upper Saddle River. New Jersey
Lê văn Dũ, 2007. Tài liệu học tập, môn học KHOA HỌC ĐẤT CƠ BẢN.
USDA, 1990. Keys to soil taxonomy by soil survey staff. Virginia Polytechnic Institute and State Universilty.
- -Ngày biên sọan: 15 tháng 12 năm 2007
- -Nhóm biên sọan
|
Stt
|
Họ và tên
|
Nghề nghiệp
|
Tên cơ quan
|
Địa chỉ
|
|
1
|
Lê văn Dũ
|
Giảng viên
|
ĐHNL
|
Thủ Đức
|
Người biên soạn
Lê văn Dũ
- Bộ môn:
Hội đồng Khoa Học Khoa
Số lần xem trang: 2231
Điều chỉnh lần cuối: 15-09-2018
