Đang xem 401
|
Thông tin tài liệu:
|
|
|
Tác giả
|
: Lê Bá Toàn
|
|
Tên tài liệu
|
: Lâm Nghiệp đại cương
|
|
Số trang
|
: 14
|
|
Ngày in
|
: 2009.08.17 14:59
|
|
Dung lượng
|
: 214016
|
|
Tài liệu được lưu lần cuối
|
: 2009.08.17 14:59
|
|
Hiệu chỉnh bởi
|
: PT
|
§ Tên môn học: Lâm nghiệp đại cương
§ Mã môn học: 205118
§ Bộ môn/Khoa quản lý: Lâm Sinh/Lâm nghiệp
§ Nhóm môn học: Cơ sở đại cương
§ Tính chất môn học: bắt buộc
§ Bố trí giảng dạy: năm thứ 4, học kỳ 7
§ Số tiết giảng dạy: Tổng số: 30 Lý thuyết; 30 Thực hành (tham quan rừng): 01 ngày
§ Tổng số chương/môn học: 02
§ Số bài trong tuần: 01
§ Mô tả tóm tắt nội dung môn học:
Lâm nghiệp đại cương là môn khoa học tổng hợp những kiến thức cơ bản về rừng và nghề rừng nhiệt đới, đặc biệt là ở Việt Nam. Môn học cung cấp một số kiến thức cơ sở về khoa học chuyên môn có liên quan đối với các chuyên ngành ngoài ngành Lâm nghiệp (LN) và LN không chuyên sâu có liên quan..
Cung cấp cho sinh viên kiến thức tổng quát về rừng và nghề rừng nhiệt đới Việt Nam.
2.2 Năng lực đạt được: Nhận thức một cách đúng đắn về rừng và một số hoạt động chủ yếu của ngành Lâm nghiệp để vận dụng vào ngành Nông học có liên quan.
§ Kiến thức:
Có được những kiến thức tổng hợp cơ bản về rừng, nông lâm kết hợp và nghề rừng nhiệt đới, đặc biệt là ở Việt Nam.
§ Hiểu biết:
Nhận thức một cách đúng đắn về rừng và một số hoạt động chủ yếu của ngành Lâm nghiệp nói chung và Việt Nam riêng.
§ Ứng dụng:
Vận dụng được kiến thức của môn học để giải quyết một số tình huống cụ thể vào ngành Nông học có liên quan.
§ Tổng hợp:
Môn học cung cấp một số kiến thức cơ sở khoa học chuyên môn về rừng, nông lâm kết hợp và nghề rừng nhiệt đới, đặc biệt là ở Việt Nam có liên quan đối với ngành Nông học.
N/A
|
Chương
mục
|
Số tiết
(LT+TH)
|
Số bài
|
Các mục tiêu cụ thể
|
Phương pháp giảng dạy
|
Tương quan của chương đối với môn học
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
|
1.MỘT SỐ KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ NGÀNH LN VÀ RỪNG
1. Một số kiến thức cơ bản về ngành LN
1.1.1. Vị trí của ngành LN trong nền kinh tế quốc dân
1.1.2. Đặc thù của rừng, nghề rừng nhiệt đới và Việt Nam
2. Khái niệm về rừng, quan hệ qua lại giữa rừng và môi trường
1.2.1. Khái niệm về rừng
1.2.2. Rừng và nghề rừng nhiệt đới Việt Nam
1.2.2.1. Rừng nhiệt đới Việt Nam
1.2.2.2. Nghề rừng Việt Nam
1.2.3. Mối quan hệ qua lại giữa rừng và môi trường
1.2.3.1. Khái niệm chung
1.2.3.2. Ảnh hưởng của môi trường tới rừng
1.2.3.3. Ảnh hưởng của rừng tới môi trường
1.2. Các quy luật sống của rừng (Tái sinh rừng, Sinh trưởng và phát triển, diễn thế rừng)
1.3.1. Tái sinh rừng
1.3.2. Sinh trưởng và phát triển của rừng
1.3.3. Diễn thế rừng
|
15
|
03
|
- Nhận thức được vị trí và đặc thù của rừng và nghề rừng nhiệt đới Việt Nam.
- Hiểu rõ rừng và nghề rừng Nhiệt đới và Việt Nam ?
- Nhận ra được mối quan hệ qua lại về rừng với môi trường
- Nhận ra được các quy luật sống chính của rừng
|
- Diễn giải
- Nêu vấn đề
- Minh hoạ bằng hình ảnh
- Não công
- Thảo luận nhóm
|
|
|
2.MỘT SỐ NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU CỦA NGÀNH LN
2.1 Điều tra rừng, Quy hoạch LN và Điều chế rừng
2.1.1. Điều tra rừng
2.1.1.1. Khái niệm và nhiệm vụ của công tác Điều tra rừng
2.1.1.2. Một số nội dung chủ yếu của Điều tra rừng
2.1.2. Quy hoạch LN
2.1.2.1. Khái niệm
2.1.2.2. Nhiệm vụ chung của Quy hoạch LN
2.1.2.3. Nội dung cơ bản của phương án Quy hoạch LN
2.1.3. Điều chế rừng
2.1.3.1 Khái niệm
2.1.3.2. Mục đích của Điều chế rừng
2.1.3.3. Nội dung của Điều chế rừng
2.1.3.4. Dự án Điều chế rừng (Phương án điều chế rừng)
2.2 Một số biện pháp kỹ thuật lâm sinh chủ yếu
2.2.1 Khái niệm và mục tiêu của kỹ thuật lâm sinh
2.2.2 Nội dung cơ bản của các biện pháp kỹ thuật lâm sinh
2.2.2.1 Trồng rừng
2.2.2.2 Nuôi dưỡng rừng
2.2.2.3 Các phương thức chặt tái sinh rừng
2.2.2.4 Nông lâm kết hợp
2.2.2.5 Vốn rừng và lãi suất kinh doanh rừng
2.3 Quản lý rừng bền vững
2.3.1 Nguyên do phải quản lý rừng bền vững trên thế giới và Việt Nam
2.3.2 Quan niệm về quản lý rừng bền vững
2.3.3 Tiêu chuẩn và giải pháp quốc gia quản lý rừng bền vững ở Việt Nam
|
15
|
03
|
- Nhận ra được Điều tra rừng, Quy hoạch và Điều chế rừng là gi? Và sự khác biệt về nội dung của nó?
- Nhận ra được các biện pháp kỹ thuật lâm sinh chủ yếu trong khai thác tạo lập rừng, nuôi dưỡng và sản xuất nông lâm kết hợp
- Nhận ra quan niệm, tiêu chuẩn và giải pháp chính để quản lý rừng bền vững
|
- Diễn giải
- Não công
- Thảo luận nhóm
|
|
|
Đi tham quan rừng 01 ngày: Địa điểm (Tham quan và học tập có thể ở khu bảo tồn thiên nhiên Bình Châu, Phước Bửu, Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu; Rừng khu du lịch Thác Mai Lâm trường Tân Phú Đồng Nai hoặc Vườn Quốc Gia Cát Tiên)
|
|
|
- Tìm hiểu và nhận thức thực tế về rừng và các mô hình sản xuất kết hợp;
- Học và nhận biết thêm về cây rừng;
- Tìm hiểu và nhận thức thực tế về một số hoạt động của ngành LN
|
- Khảo sát thực địa
- Làm việc nhóm
|
|
3.2 Cấu trúc chi tiết nội dung môn học
Chương 1:MỘT SỐ KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ NGÀNH LN VÀ RỪNG
|
Chương 1: MỘT SỐ KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ NGÀNH LN VÀ RỪNG
Bài học 01: Một số kiến thức cơ bản về ngành LN
|
|
|
Hoạt động
|
3 tiết;
|
|
Nội dung
|
- Ngành LN trong nền kinh tế quốc dân
- Những đặc thù của rừng và nghề rừng
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu một cách cẩn thận (Th.S Lê Bá Toàn, bài giảng LN đại cương, chương 1, mục 1.1, trang 3 – 4)
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận nhóm:
1. 1. Cho biết những ý nghĩa chính của rừng trong nền kinh tế quốc dân và đời sống con người, và hãy sắp xếp nó theo thứ tự từ rất quan trọng đến ít quan trọng ?
Giao nhiệm vụ :
- Lớp Trưởng điều hành chia thành 4 nhóm thảo luận, mỗi người cho biết 1 ý nghĩa không trùng với người trước vào tờ card màu rồi gắn vào tờ giấy A0 (cột ghi ý nghĩa), sau đó toàn nhóm phân loại sắp xếp lại theo thứ tự ưu tiên vào giấy A0 (cột 2) - 30 phút.
- Tiếp tục tập trung cả lớp (lớp trưởng điều hành), các nhóm cử người trình bày theo ý của nhóm mình, sau đó phân loại thống nhất chung cả lớp - 20 phút.
- SV ghi chép lại các kết luận: 5 phút
- Đánh giá chung: 10 phút
2. 2. Hãy trình bày các đặc thù của rừng và nghề rừng Việt Nam? Theo Anh (Chị) đối với hoạt động nông nghiệp thì đặc thù nào của rừng và nghề rừng Việt Nam được coi là quan trọng nhất và vì sao ?
Giao nhiệm vụ :
- Lớp Trưởng điều hành chia thành 4 nhóm thảo luận, mỗi người cho biết 1 đặc thù của rừng và nghề rừng Việt Nam không trùng với người trước vào card màu rồi gắn vào tờ giấy A0 (cột ghi các đặc thù), sau đó toàn nhóm, chọn lựa đặc thù quan trọng nhất vào giấy A0 (cột 2) cùng với ghi chép lý do tại sao - 30 phút.
- Sau đó tập trung cả lớp (lớp trưởng điều hành), các nhóm cử người trình bày theo ý của nhóm mình, cuối cùng phân loại thống nhất chung cả lớp - 20 phút.
- SV ghi chép lại các kết luận: 5 phút
- Đánh giá chung: 10 phút
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
- Diễn giải, nêu vấn đề, thảo luận nhóm
- Tài liệu phát tay, máy projector, thẻ màu, bút lông, giấy A0
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
- Giảng dạy và thảo luận tại giảng đường
- Chia nhóm sinh viên thảo luận, giao nhiệm vụ, SV trình diễn kết qủa
- Đánh giá chéo kết quả, phản biện giữa các nhóm
|
|
Bài học 02: Khái niệm về rừng, quan hệ qua lại giữa rừng và môi trường
|
|
|
Hoạt động
|
6 tiết;
|
|
Nội dung
|
- Rừng nhiệt đới Việt Nam
- Quan hệ giữa rừng với môi trường
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu một cách cẩn thận (Th.S Lê Bá Toàn, bài giảng LN đại cương, chương 1, mục 1.2, trang 5 – 16)
Thảo luận nhóm
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận nhóm, xem phim (video) về tầm quan trọng của rừng và môi trường:
1. 1. Hãy định nghĩa rừng, thành phần tham gia cấu tạo rừng, những mối quan hệ tương tác, chu trình (quá trình trao đổi) vật chất giữa các thành phần và độ lớn của hệ thống (3 tiết)?
Giao nhiệm vụ:
- Từ một số hình ảnh chiếu về rừng, toàn lớp thảo luận và hãy cho ra các khái niệm về rừng, các thành phần của rừng, quan hệ giữa các thành phần bằng mũi tên, kể tên các quá trình trao đổi vật chất trong hệ thống theo ý hiểu của mình (theo 4 nhóm) - ghi chữ lớn vào tờ giấy A0 (chia làm 4 cột theo nội dung và 1 cột thống nhất chung) - 45 phút.
- Các nhóm trình bày: 30 phút
- Một người đại diện lớp lên thống nhất phân loại chung cả lớp: 30 phút
- Giáo viên kết luận và đánh giá: 10 phút
và Sinh viên ghi chép - 15 phút
2. Ở miền Nam Việt Nam, bạn biết được loài cây rừng nào? và đặc điểm nào để bạn nhận biết nó? Đặc biệt cây rừng trồng trong trường ĐHNL TP. HCM (1,5 tiết)?.
Giao nhiệm vụ cho các nhóm trình bày trước ở nhà và thảo luận chung trên giảng đường.
3. Theo các bạn rừng nhiệt đới là gì? Hãy liệt kê tên và nêu đặc điểm chính của các loại rừng nhiệt đới Việt Nam mà bạn biết (1,5 tiết)?
Giao nhiệm vụ cho các nhóm trình bày trước ở nhà và thảo luận chung trên giảng đường.
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
- Diễn giải, não công, thảo luận nhóm
- Tài liệu phát tay, máy projector, thẻ màu, bút lông, giấy A0
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
- Giảng dạy và giao nhiệm vụ, ra yêu cầu cho SV thảo luận nhóm trước khi đến lớp; trình diễn kết quả thảo luận tại giảng đường
- GV hệ thống sơ đồ hoá và đánh giá
|
|
Bài học 03: Các quy luật sống của rừng (Tái sinh rừng, Sinh trưởng và phát triển, diễn thế rừng)
|
|
|
Hoạt động
|
3 tiết
|
|
Nội dung
|
- Tái sinh rừng
- Sinh trưởng và phát triển của rừng
- Diễn thế rừng
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu một cách cẩn thận (ThS.Lê Bá Toàn, bài giảng LN đại cương, chương 1, mục 1.3, trang 17 – 22)
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận nhóm
1. Hãy phân biệt khái niệm về các quy luật sống của rừng? (thảo luận 01 tiết)
2. Những đặc điểm chính trong các quy luật sống của rừng là gì? Quan hệ giữa các quy luật sống của rừng? (thảo luận 2 tiết)
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
- Diễn giải, não công, thảo luận nhóm
- Tài liệu phát tay, máy projector, thẻ màu, bút lông, giấy A0
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
- Giảng dạy và thảo luận tại giảng đường
- Chia nhóm sinh viên thảo luận, giao nhiệm vụ, ra yêu cầu cho SV; SV trình diễn kết qủa; GV hệ thống, sơ đồ hoá và đánh giá.
|
|
Chương 2: MỘT SỐ NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU CỦA NGÀNH LN
Bài học 01: Điều tra rừng, Quy hoạch LN và Điều chế rừng
|
|
|
Hoạt động
|
3 tiết
|
|
Nội dung
|
- Một số nội dung chủ yếu về điều tra rừng
- Nội dung cơ bản của phương án quy hoạch
- Điều chế rừng
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu một cách cẩn thận (Th.S Lê Bá Toàn, bài giảng LN đại cương, chương 2, mục 2.1, trang 23 – 33)
|
|
Sau khi học
|
Cho sinh viên thảo luận nhóm (2 tiết):
1. Điều tra rừng là gì? Cho biết những nhiệm vụ và nội dung chủ yếu của điều tra rừng?
2. Quy hoạch Lâm nghiệp là gì ? Nội dung cần có trong một phương án quy hoạch Lâm nghiệp ?
3. 3. Điều chế rừng là gì? Nội dung chủ yếu của cơng tác điều chế rừng?
4. Những điểm giống và khác nhau của Điều tra rừng, Quy hoạch Lâm nghiệp và Điều chế rừng?
Cho sinh viên làm bài tập (1 tiết):
1. Một cây gỗ trong xưởng xẻ có chiều dài 12m, đường kính đầu lớn 80cm, đường kính đầu nhỏ 40cm. Hãy tính thể tích cây ngã với phân đoạn 2m (V, m3)?
2. Cho dữ liệu điều tra trong một ô tiêu chuẩn (ô mẫu) diện tích 100m2 hoặc 500m2, với các dữ liệu về: đường kính (D1m3, cm) và chiều cao vút ngọn (Hvn, m) của tất cả các cây gỗ lớn trong ô. Sau đó tính toán thể tích (V, m3) hay trữ lượng (M, m3) của cây rừng trong ô và cho nhận xét rừng này thuộc đối tượng sử dụng biện pháp kỹ thuật lâm sinh nào?
3. Từ bài tập 1 và 2. Hãy cho biết sự khác biệt giữa 2 cách tính toán thể tích cây rừng và cho biết lý do của sự khác biệt ấy?
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
- Diễn giải, thảo luận nhóm
- Tài liệu phát tay, máy projector, thẻ màu, bút lông, giấy A0
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
- Giảng dạy và thảo luận tại giảng đường
- Chia nhóm sinh viên thảo luận, giao nhiệm vụ, ra yêu cầu cho SV; SV trình diễn kết qủa; GV hệ thống sơ đồ hoá và đánh giá
|
|
Bài học 02: Một số biện pháp kỹ thuật lâm sinh chủ yếu
|
|
|
Hoạt động
|
6 tiết
|
|
Nội dung
|
Nội dung cơ bản các biện pháp kỹ thuật lâm sinh
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu một cách cẩn thận (Th.S Lê Bá Toàn, bài giảng LN đại cương, chương 2, mục 2.2, trang 33– 47)
|
|
Sau khi học
|
- Thảo luận theo nhóm tại giảng đường các vấn đề sau 3 tiết:
1. Kỹ thuật lâm sinh là gì ? rừng từ khi trồng đến lúc thành thục khai thác người ta phải tuần tự áp dụng những biện pháp kỹ thuật lâm sinh chính nào và hãy phân biệt chúng?
2. Phân biệt phương thức trồng rừng, phương pháp trồng rừng và phương thức hỗn giao rừng?
3. Nuôi dưỡng rừng là gì? phân biệt các loại biện pháp nuôi dưỡng rừng chính và đối tượng của nó?
4. Phân biệt các phương thức chặt tái sinh rừng và đối tượng của nó?
5. Nông lâm kết hợp là gì? sự cần thiết và điều kiện để thực hiện nông lâm kết hợp? (liên hệ về nông lâm kết hợp trong thực tiễn ở Việt Nam).
- Giao các nhóm chuẩn bị bài tập về nông lâm kết hợp ở nhà và được trình bày trên phần mền PowerPoint (ghi vào dĩa CD). Sau đó tổ chức 3 tiết Seminar trên giảng đường:
Hãy tìm hiểu một hay một vài mô hình nông lâm kết hợp.Vẽ (hay chụp hình), mô tả và phân tích mối quan hệ sinh thái giữa các thành phần, và tính lãi xuất kinh doanh của mô hình đó? (tìm hiểu ngoài thực tế, trên các tài liệu hay tạp chí).
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
- Diễn giải, não công, làm bài tập
- Tài liệu phát tay, máy projector
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
Giảng dạy, giải thích bài tập tại giảng đường, SV làm bai tập nộp lại cho GV.
|
|
Bài học 03: Quản lý rừng bền vững và nội dung đi thực tế
|
|
|
Hoạt động
|
3 tiết
|
|
Nội dung
|
- Quản lý rừng bền vững
- Tiêu chuẩn và các giải pháp quản lý rừng bền vững
- Nội dung đi thực tế 01 ngày
|
|
Trước khi học
|
Đọc tài liệu một cách cẩn thận (Th.S Lê Bá Toàn, bài giảng LN đại cương, chương 2, mục 2.3, trang 47 – 65)
|
|
Sau khi học
|
Thảo luận nhóm, ôn tập, chuẩn bị kế hoạch tham quan thực địa 01 ngày
1. Quan niệm và các tiêu chí về sản xuất lâm nghiệp bền vững? (thảo luận nhóm 20 phút, trình bày 12 phút, kết luận 13 phút)
2. Những giải pháp nào để quản lý rừng bền vững, liên hệ với rừng nhiệt đới Việt Nam? (thảo luận nhóm 30, các nhóm trình bày 15 phút, thảo luận chung cả lớp (20 phút)
3. Hệ thống và đánh giá chung câu hỏi 1 & 2 (10 phút)
4. Phổ biến mục tiêu, yêu cầu, nội dung và kế hoạch đi tham quan thực địa 01 ngày (15 phút)
|
|
Phương pháp và phương tiện
|
- Diễn giải, não công, thảo luận nhóm
- Tài liệu phát tay, máy projector, thẻ màu, bút lông, giấy A0
|
|
Tổ chức và thực hiện
|
- Giảng dạy và thảo luận tại giảng đường
- Chia nhóm sinh viên thảo luận, giao nhiệm vụ, ra yêu cầu cho SV; SV trình diễn kết qủa; GV hệ thống sơ đồ hoá và đánh giá.
|
- Dự lớp + tham gia thảo luận tại lớp: 10% số điểm
- Đi tham quan thực tế viết bài thu hoạch: 30% số điểm
- Thi cuối học phần: 60% số điểm
- Thang điểm: 10.
- Kinh nghiệm: giảng viên chính
- Chuyên môn: thạc sĩ chuyên ngành lâm sinh trở lên.
Baur G., 1964. Cơ sở sinh thái học của kinh doanh rừng mưa (Vương Tấn Nhị dịch). Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội, 1976.
Phan Hoàng Đồng, 2003. Bài giảng phương thức lâm sinh rừng nhiệt đới. Chương trình giảng dạy Cao học ngành Lâm nghiệp Đại học Nông Lâm TP.HCM.
Ngô Quang Đê, 1992. Lâm sinh học - Tập 1 và 2.Đại học Lâm nghiệp Việt Nam.
Nguyễn Thượng Hiền, 1995-2001. Thực vật và đặc sản rừng. Đại học Nông Lâm Tp.HCM.
Vũ Tiến Hinh, 1992. Điều tra - Quy hoạch - Điều chế rừng. Đại học Lâm nghiệp Việt Nam.
Lê Văn Ký, 1992. Thực vật rừng. Đại học Nông Lâm Tp.HCM.
Phùng Ngọc Lan và Nguyễn Kim, 1992. Bài giảng lâm học đại cương. Đại học Lâm nghiệp Việt Nam.
Nguyễn Văn Thêm, 1995. Lâm học - Kỹ thuật lâm sinh. Tủ sách Đại học Nông Lâm Tp.HCM.
Nguyễn Văn Thêm,1996. Sinh thái rừng. Tủ sách Trường Đại học Nông Lâm Tp.HCM.
Bùi Đình Toái, 1982. Bài giảng lâm học phần 2 - Các phương thức lâm sinh học cơ bản trong kinh doanh rừng. Đại học Lâm Nghiệp Việt Nam.
Lê Bá Toàn, 2002-2003. Bài giảng kỹ thuật lâm sinh. Đại học Nông Lâm Tp.HCM.
Lê Bá Toàn, 2003. Bài giảng kỹ thuật kinh doanh rừng chuyên khoa. Chương trình giảng dạy Cao học ngành Lâm nghiệp trường Đại học Nông Lâm Tp.HCM.
Lâm Xuân Sanh, 1987. Giáo trình Cơ sở lâm học. Đại học Nông Lâm Tp.HCM.
Lâm Xuân Sanh,1995. Nguyên lý kỹ thuật lâm sinh. Đại học Nông Lâm Tp.HCM.
Stephen D.W. và Gary L.A., 1986. Sinh thái học thực nghiệm. Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội.
David M.S., 1986. The practice of silviculture. Copyright 1986 by John Wiley & Sons, Ins.
- Ngày biên soạn 25/3/2008
- Người biên soạn: ThS. LÊ BÁ TOÀN, giảng viên khoa Lâm nghiệp trường ĐH Nông Lâm TP.HCM, điện thoại: 08 8974606, fax: 8961707, email: lebatoan@yahoo.com , lebatoan@hcmuaf.edu.vn , lebatoan@gmail.com
- Bộ môn:
Hội đồng Khoa học Khoa
Số lần xem trang: 2595
Điều chỉnh lần cuối: 15-09-2018
